سازمان ثبت‌ احوال جمهوری اسلامی ایران روز جمعه ۲۰ بهمن‌ آمار استان‌های دارای بیشترین و کمترین میزان تولد، فوت، و ازدواج از ابتدای سال تا پایان دی‌‌ماه ۱۴۰۲ را اعلام کرد.

طبق این گزارش، که جزئیات آماری آن تا این لحظه منتشر نشده است، استان گیلان کمترین میزان تولد را داشته است و استان سیستان و بلوچستان در رتبه نخست میزان تولد در کشور قرار دارد.

بر اساس اعلام سازمان ثبت‌ احوال، استان کهگیلویه و بویراحمد کمترین میزان وفات و استان گیلان بیشترین میزان وفات را در ۱۰ ماه سال ۱۴۰۲ ثبت کرده‌اند.

در آمار ثبت موارد ازدواج نیز استان سمنان کمترین میزان و استان‌های آذربایجان غربی و خراسان شمالی بیشترین آمار ازدواج را از ابتدای امسال تا پایان ماه دی‌ ثبت‌ کرده‌اند.

سازمان ثبت‌ احوال ایران در دی‌ امسال جزئیات آماری میزان تولد و مرگ در کشور تا پایان ماه آذر را منتشر کرد که مطابق آن، در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۲، تعداد متولدین ۷۹۸ هزار و ۵۵۰ نفر بوده‌ است.

بیشترین تعداد تولد در استان تهران با ۹۹ هزار و ۶۳۳ نوزاد و کمترین آمار مربوط به استان سمنان با پنج هزار و ۲۰۱ نوزاد اعلام شد.

با در نظر گرفتن آمارهای ده‌ماهه تولد و مرگ در کشور، به‌نظر می‌رسد که رتبه‌بندی استان‌ها نه بر اساس میزان تولد و مرگ ثبت‌شده در هر استان، بلکه بر مبنای شاخص خام تولد و مرگ با لحاظ‌ کردن ضریب جمعیتی هر استان بوده است. بر اساس این الگو، در این آمار به‌نسبت آمار ۹ماهه تغییری در جایگاه استان‌های اول و آخر جدول دیده نمی‌شود.

در گزارش ۹ ماه نخست سال بر مبنای آمار خام تولد اعلام‌شده، استان سیستان و بلوچستان با ۹.۲۷ در هزار نفر جمعیت بیشترین میزان تولد و استان گیلان با ۷.۷ در هزار نفر جمعیت کمترین میزان خام تولد را در میان استان‌های ایران داشته‌اند.

در شرایطی که جمهوری اسلامی تلاش برای افزایش میزان تولد و فرزند‌آوری را یکی از هدف‌هایش اعلام کرده است، تازه‌ترین آمار ولادت در کشور در ۹ ماه نخست سال تفاوت مشهودی با آمار اعلام‌شده از میزان تولد در پایان سال ۱۴۰۱ ندارد.

فاصله نزدیک به دویست‌هزار نفری میان میزان تولد تا پایان آذر ۱۴۰۲ با آمار حدود یک‌میلیونی سال ۱۴۰۱ در خوش‌بینانه‌ترین حالت فقط درصد کمی امکان افزایش در سه‌ماهه پایانی سال را نشان می‌دهد که نمی‌تواند به‌معنای جبران کاهش میزان تولد در سال‌های اخیر باشد.

سازمان ثبت‌ احوال تولدهای ثبت‌شده در سال ۱۴۰۱ را یک‌میلیون و ۷۵ هزار و ۲۳۱ مورد اعلام کرده است. صابر جباری، سرپرست مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت، در اردیبهشت‌ امسال از تداوم روند نزولی میزان تولد در کشور در سال ۱۴۰۱ به‌نسبت سال ۱۴۰۰ خبر داده بود.

صابر جباری با اعلام این موضوع که استان‌های تهران و خراسان رضوی و اصفهان بیشترین کاهش میزان تولد را داشته‌اند، در مجموع از ۳.۷ درصد کاهش درصد تولد در ایران خبر داد.

کارشناسان جمعیت به این مسئله اشاره دارند که با در نظر گرفتن کاهش تمایل خانواده‌های تک‌فرزند به فرزندآوری بیشتر در کوتاه‌مدت، یکی از راهکارهای جبران این روند امید به افزایش دو یا چندقلویی‌زایی در کشور است.

مرکز رصد جمعیت ایران میزان چندقلوزایی تا پایان دی‌ ۱۴۰۲ را ۳۳ هزار و ۸۰ مورد اعلام کرده است. از این تعداد ۳۱ هزار و ۳۲۰ مورد حاصل دوقلوزایی و ۱۶۸۶ مورد حاصل سه‌قلوزایی بوده است. در این شاخص نیز تهران بیشترین آمار چندقلوزایی و‌ استان سمنان کمترین میزان را ثبت کرده‌ است.

آمارهای اعلام‌شده نهادهای وابسته به دولت در دو سال گذشته در مواردی محل ابهام بوده‌ است. تلاش دولت برای محدود شدن دسترسی به برخی ‌شاخص‌ها و تردید در برخی آمارهای اعلام‌شده شفافیت داده‌های اطلاعاتی دولت را از نگاه تحلیلگران زیر سوال برده است.

در شرایطی که رئیس سازمان ثبت‌ احوال با اعلام راه‌اندازی سامانه مرکز رصد جمعیت ایران مدعی شده است که این سامانه امکان دسترسی لحظه‌ای به آمارهای تولد و مرگ به تفکیک استان و ماه‌های سال را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد، در بررسی سایت ثبت‌ احوال به‌نظر می‌رسد که دسترسی به این سامانه فقط در اختیار متقاضیان تاییدشده است.

این مسئله‌ با بستن امکان بازدید بسیاری از سایت‌های دولتی از کشورهای دیگر نیز پیش‌تر دیده شده بود. ناروشنی آمارها موضوعی است که می‌تواند باعث تردید در درستی آمارها شود و تحلیل دقیق آماری را برای تحلیلگران و پژوهشگران ناممکن کند.